www.kolopzwplesna.fora.pl

mslowczowek

Brzana

[link widoczny dla zalogowanych]

(barbus barbus L)
Rodzina: karpiowate (cyprinidae)

• Występowanie: rzeki średnie nizinne, rzeki wielkie nizinne.

• Morfologia: brzana, w przeciwieństwie do wielu karpiowatych, ma wydłużone, wrzecionowate i niewygrzbiecone ciało. Otwór gębowy poziomy, z dwoma parami wąsików na górnej wardze. Oczy kierują się nieco ku górze. Płetwy grzbietowa i odbytowa są krótkie, a ogonowa dłuższa i rozwidlona. Ubarwienie ryby jest dosyć urozmaicone - grzbiet jest ciemniejszy od boków - oliwkowozielony lub ciemnoszary, natomiast brzuch ciemnokremowy. Płetwy grzbietowa i ogonowa są z kolei szare z ciemniejszym obrzeżeniem, natomiast pozostałe płetwy przykuwają uwagę wyraźną czerwienią. Pod względem wielkości brzana nie osiąga imponujących rozmiarów. Przeciętne osobniki mają około 70 cm długości, a większe brzany mierzą maksymalnie 120 cm, osiągając wówczas wagę 12 kg.

• Żerowanie: brzany nade wszystko cenią sobie "mięso"- zjadają wszelkiego rodzaju robaki, skorupiaki, ślimaki, małże, żyjące w dennym mule, rzadziej małe ryby. Głównym pożywieniem brzan są także larwy owadów wodnych, takie jak: muchówki, chruściki, widelnice, jętki i kiełże.

• Rozmnażanie: samce dojrzewają płciowo w 2 lub 3 roku życia, a samice w wieku 4-5 lat. Tarło odbywa się etapami od maja do sierpnia, w temperaturze 15-18 °C, na piaszczystym lub kamienistym podłożu w płytkiej wodzie. U samca na grzbiecie i głowie występuje wówczas wysypka tarłowa. Ikra początkowo przykleja się do kamieni, potem spłukana przez nurt opada między otoczaki. Inkubacja trwa 10-15 dni, a wylęg długo jeszcze przebywa w sąsiedztwie tarła (warto przy okazji pamiętać, że mięso i ikra brzany podczas tarła mają właściwości trujące!). Wylęg następuje po 6-8 dniach. Młode brzany mają wtedy około 9 mm długości, ale bardzo szybko osiągają większe rozmiary. Już po 3 tygodniach mierzą 3 cm, a po roku około 12 cm. W wieku 13 lat długość brzany wynosi nawet około 50 cm.

• Okres ochronny: od 1 stycznia do 30 czerwca

• Wymiar ochronny: 40 cm

• Dobowy limit połowu: 3 szt. * razem z boleniem, karpiem, lipieniem, amurem, sandaczem, szczupakiem, pstrągiem potokowym

• Rekord Polski: 7,0 kg (Wiadomości Wędkarskie), 85 cm – 2003 r. (Wędkarski Świat)

Certa

[link widoczny dla zalogowanych]

(vimba vimba L)
Rodzina: karpiowate (cyprinidae)

• Występowanie: rzeki średnie nizinne, rzeki wielkie nizinne.

• Morfologia: ciało certy - wyraźnie wrzecionowate, wydłużone i ścieśnione po bokach, wskazuje na jej duże możliwości pływackie. Rybę wyróżnia charakterystyczny, nie pokryty łuskami pas ciągnący się na linii grzbietu od końca głowy, aż do nasady płetwy grzbietowej. Głowa, z mięsistym "stożkowatym" nosem, zakończona jest łukowato wygiętym szerokim otworem gębowym umieszczonym w dolnej części pyska. Barwą ciała certa potrafi się dostosować do otoczenia. Najpierw grzbiet i wierzch głowy mogą być szaroniebieskie do brązowozielonych, a boki srebrzyste, potem w miarę dojrzewania – ciemnosrebrzyste, a ostatecznie, wraz z grzbietem, nawet czarne. Brzuch jest natomiast prawie biały ze srebrzystym połyskiem, płetwa grzbietowa i ogonowa ciemnoszare z odcieniem niebieskim. Pozostałe płetwy certy są jasnożółte.

• Żerowanie: jednoroczne osobniki odżywiają się planktonem, starsze żerują na dnie
w poszukiwaniu organizmów dennych, na pograniczu prądu i spokojnej wody. Głównym pożywieniem certy w rzekach oprócz larw ochotkowatych są mięczaki, skorupiaki, plankton zwierzęcy, certa nie gardzi też pokarmem roślinnym.

• Rozmnażanie: tarło certa odbywa od maja do początku lipca - w tym czasie samica składa kilkakrotnie jaja w nasłonecznionych miejscach rzek pokrytych żwirem, kamieniami oraz przy zatopionych główkach i rafach. Młode osobniki są bardzo podobne do świnki i często
z nią mylone. W pierwszych miesiącach życia przebywają w rejonie swych narodzin, następnie rozpoczynają wędrówkę do morza, w ślad za powracającymi tu po tarle dorosłymi osobnikami. Certy dorastają zwykle do 40 cm długości i osiągają przeciętną masę ok. 0,5 kg.

• Okres ochronny: w rzece Wiśle od zapory we Włocławku do jej ujścia od 1 września do 30 listopada; w rzece Wiśle powyżej zapory we Włocławku i w pozostałych rzekach od 1 stycznia do 30 czerwca.

• Wymiar ochronny: 30 cm

• Dobowy limit połowu: 5 szt. * razem ze świnką

• Rekord Polski: 47 cm – 2004 r. (Wędkarski Świat)

Jaź

[link widoczny dla zalogowanych]

(leuciscus idus L)
Rodzina: karpiowate (cyprinidae)

• Występowanie: rzeki średnie nizinne, rzeki wielkie nizinne.

• Morfologia: jaź posiada wydłużone i spłaszczone bocznie ciało, linia boczna jest lekko wygięta ku dołowi, płetwa ogonowa głęboko wcięta, głowa mała z wysuwaną paszczą skierowaną ukośnie ku górze. Łuski, stosunkowo małe, 55-61 wzdłuż linii bocznej. W płetwie grzbietowej 11-12 promieni. Płetwa odbytowa ma ich 12-14, a jej zewnętrzna krawędź jest wklęsła. Grzbiet ma kolor szarozielony do szaroczarnego. Boki są jaśniejsze o intensywnym srebrzystym połysku, a brzuch białawy. Płetwy grzbietowa i odbytowa mają niebieskawoszarey odcień, natomiast pozostałe płetwy są czerwonawe. Jaź dorasta do 40 – 50 cm długości i 4 - 5 kg wagi, często jednak zdarzają się większe okazy dochodzące nawet do 100 cm i 8 kg.

• Żerowanie: Jaź poluje na owady na powierzchni wody oraz drobne zwierzęta wodne. Pokarmem młodych jazi są głównie plankton zwierzęcy i roślinny, starsze osobniki zjadają robaki, skorupiaki, larwy owadów i małe mięczaki.

• Rozmnażanie: tarło jazi trwa od kwietnia do maja, samica składa w tym czasie 35 000 – 100 000 jaj w płytkich rejonach rzek o dnie piaszczystym lub kamienistym. W tym okresie u samców występuje wysypka tarłowa. Aby złożyć ikrę, stada dojrzałych do rozrodu osobników udają się w górę rzeki. Tam kleista ikra o średnicy 1,5 mm (40000-115000 sztuk w zależności od wielkości samicy), przyczepia się do kamieni i wodnych roślin. Okres inkubacji trwa od 10 do 20 dni. Dojrzałość płciową młode uzyskują w wieku 3-4 lat.

• Okres ochronny: nie ma

• Wymiar ochronny: do 25 cm

• Dobowy limit połowu: 10 szt. * razem z kleniem

• Rekord Polski: 5,1 kg (Wiadomości Wędkarskie), 57 cm – 2001 (Wędkarski Świat)

Jelec

[link widoczny dla zalogowanych]

(Leuciscus leuciscus)
Rodzina: karpiowate

Występowanie: Jelec to ryba występująca powszechnie w niemal wszystkich zakątkach Europy. Na naszym kontynencie można ją spotkać w strumieniach, rzekach i jeziorach, z wyjątkiem tych zlokalizowanych na Półwyspach: Iberyjskim, Apenińskim, Bałkańskim oraz Szkocji i północnej Skandynawii. Czasami jelca można także złowić w Bałtyku, gdzie preferuje mało zasolone zatoki.
Jeśli chodzi o słodkie zbiorniki w Polsce, to jelec jest zdecydowanym zwolennikiem rzek o piaszczystym dnie i silnym nurcie. Tu ustawia się masowo tuż przy powierzchni wody, zwłaszcza podczas lata. Można go również znaleźć w krainie brzany oraz zbiornikach zasilanych przez potoki.

Morfologia: główne cechy budowy jelca to wysmukłość, silne, boczne spłaszczenie oraz zaostrzony pysk. To właśnie większa smukłość ciała, bardziej wykrojona płetwa odbytowa. oraz zdecydowanie większe łuski bez czarnej obwódki, to podstawowe cechy które różnią go od klenia. Łuski ryby są duże, 47-53 wzdłuż linii bocznej, 10-11 promieni w płetwie grzbietowej oraz 10-12 w odbytowej. Także budowa pyska wyróżnia jelca od innych gatunków –jest on skierowany lekko do dołu, klenia charakteryzuje natomiast zaokrąglony pysk, ścięty lekko ku górze, z kolei ukleja posiada wydatną żuchwę i pysk przystosowany do pobierania pokarmu z powierzchni wody.
Charakterystyczne jest ubarwienie jelca – grzbiet posiada czarno-niebieski kolor z metalicznym połyskiem, boki i spód ciała są biało-żółte, z kolei płetwy blade, zwykle żółtawe lub lekko pomarańczowe. Jedynym mocniejszym kolorystycznie elementem są płetwa grzbietowa i ogonowa.
Jelec nie jest rybą osiągającą znaczne rozmiary, maksymalnie mierzy do 35 cm, osiągając przy tym wagę do 250 g.

Żerowanie: głównym elementem diety jelca są przede wszystkim owady, takie jak larwy jętek, chruścików i ochotek, koniki polne i ćmy, a także robaki, skorupiaki wodne oraz owady latające. Jedynie dodatkiem w pokarmie tej ryby są miękkie części roślin.

Rozmnażanie: tarło jelca odbywa się w marcu i kwietniu miejscówkach charakteryzujących się szybkim nurtem i bogatą roślinnością. W tym czasie ciało samca (mleczaka) pokrywają drobne brodawki. Złożona ikra o średnicy ok. 2 mm „ląduje” na podwodnej roślinności i kamieniach. Jelce osiągają dojrzałość płciową między trzecim i czwartym rokiem życia.

Okres ochronny: brak

Wymiar ochronny: 15 cm

Dzienny limit połowu: 5 kg

Karaś
(carassius carassius L)
Rodzina: karpiowate (cyprinidae)

• Występowanie: jeziora, zb. zaporowe, stawy i wyrobiska, rzeki średnie nizinne, rzeki wielkie nizinne.

• Morfologia: gatunek z wyglądu bardzo podobny do karasia złocistego w porównaniu z nim jest jednak trochę grubszy i mniej wygrzbiecony, a górna krawędź jego płetwy grzbietowej jest nieco wklęsła. Ciało karasia jest silnie wygrzbiecone, krępe i bocznie ścieśnione. Ostatnie, twarde promienie płetwy grzbietowej i odbytowej są bardzo grubo piłkowane. Łuski duże. Karaś ma ubarwienie stalowo-granatowe, bądź brązowe z zielonym połyskiem - grzbiet oraz srebrzyste - boki. Na trzonie ogona znajduje się charakterystyczna, ciemna plama. Karaś przeciętnie osiąga długość do 15 - 35 cm i 1,5 kg wagi.

• Żerowanie: karaś żywi się drobnymi, dennymi bezkręgowcami zwłaszcza larwami ochotkowatych i jętek, a także roślinami wodnymi.

• Rozmnażanie: tarło odbywa od maja do lipca, samica składa wówczas przeciętnie około 150 000 jaj. Gotowe do rozrodu ryby gromadzą się w płytkich, obficie porośniętych podwodną roślinnością miejscach. Kleista ikra karasia o średnicy 1-1,5 mm przyczepia się do roślin - okres jej inkubacji trwa od 3 do 7 dni. Dojrzałość płciową ryby uzyskują przy długości 8-15 cm w 3-4 roku życia. Karaś dzięki możliwości przybierania formy głosowej potrafi wytrzymać ekstremalnie niekorzystne warunki środowiskowe.

• Okres ochronny: nie ma

• Wymiar ochronny: nie ma

• Dobowy limit połowu: nie ma

• Rekord Polski: 3,9 kg (Wiadomości Wędkarskie), 53 cm – 2006 (Wędk

Karp

[link widoczny dla zalogowanych]

(ciprinus carpio L)
Rodzina: karpiowate (cyprinidae)

• Występowanie: początkowa forma karpia znana była już dawno na terenach Europy południowo-wschodniej, zachodniej Azji w zlewiskach mórz Egejskiego, Czarnego, Kaspijskiego i Aralskiego. Na skutek hodowli i instrodukcji oraz odporności na niemal wszystkie strefy klimatyczne, pojawił się na całym świecie. W naturalnych warunkach przebywa w wodach stojących lub wolno płynących. Sprawdzonymi siedliskami karpia są stawy, jeziora nizinne, zbiorniki zaporowe, stawy i wyrobiska. W cieplejszych okresach występują w płytkich przybrzeżnych wodach, natomiast w chłodniejszych przy dnie.

• Morfologia: karp posiada wydłużone ciało, bardzo lekko bocznie ścieśnione, linia boczna jest słabo zaznaczona; głowa duża z wysuwaną paszczą wyposażona w cztery małe, krótkie wąsiki. Karp przybiera ciemnobrunatne i żółtobrunatne barwy w zależności od warunków środowiskowych. Otwór gębowy z dwoma małymi wąsikami przy górnej wardze oraz dwoma mniejszymi w kącikach warg. Płetwa grzbietowa jest długa, odbytowa krótka, z kolei płetwa ogonowa nieco zaokrąglona. Karp może dorosnąć do 1 m długości i nawet 30 kg wagi.
W wodach możemy spotkać różne odmiany karpia: tzw. pełnołuskie, całkowicie pokryte łuskami, lustrzenie, których ciała pokryte są nieregularnie umieszczonymi, większymi łuskami, lustrzenie rzędowe wyróżniające się wzdłuż linii bocznej szeregiem dużych łusek oraz całkowicie pozbawione łusek, tzw. golce.

Żerowanie: karp żeruje głównie przy dnie, wyjadając szczątki organiczne np. nasiona roślin. Jego pokarmem są także drobne zwierzęta wodne, m.in. owady i ślimaki. Odżywia się drobnymi zwierzętami wodnymi, owadami i ślimakami. W czasie żeru wydaje odgłosy przypominające mlaskanie. Młode kapie zjadają rośliny i zwierzęcy plankton (wyrostki, skorupiaki). Przy długości około 18 mm zaczynają polować na zwierzęta denne. Osobniki dorosłe pobierają dodatkowo pokarm roślinny. Karpie rozpoczynają żerowanie dopiero przy temperaturze wody przekraczającej 8°C. jednak najlepiej przyswajają pokarm w temperaturze powyżej 20°C.

• Rozmnażanie: w warunkach naturalnych w Polsce, ze względu na niską temperaturę wód, karp nie rozmnaża się, pochodzi ze sztucznych zarybień. Ryba bardzo płodna, na 1 kg masy ciała samicy przypada średnio 100–200 tys. ziaren ikry. W wodach polskich nie odbywa naturalnego tarła, z powodu zbyt niskiej temperatury wody. 1 kg masy samicy to ok 100 – 200 tys. jaj. Naturlane tarło nie następuje w polskich wodach na skutek zbyt niskiej temperatury wód.

Okres ochronny: nie ma

• Wymiar ochronny: do 30 cm (nie dotyczy rzek)

• Dobowy limit połowu: 3 szt. * razem z boleniem, lipieniem, pstrągiem potokowym, amurem, sandaczem, szczupakiem, brzaną

• Rekord Polski: 30,2 kg (Wiadomości Wędkarskie), 110 cm – 2003 (Wędkarski Świat

Kleń

[link widoczny dla zalogowanych]

(leuciscus cephalus L)
Rodzina: karpiowate (cyprynidae)

• Występowanie: jeziora, rzeki górskie, rzeki średnie nizinne.

• Morfologia: ciało klenia jest wydłużone i walcowate, lekko spłaszczone bocznie. Łuski są duże, z szarą lub czarną obwódką i tworzą na całym ciele wzór siatki. Ubarwienie grzbietu jest szarobrązowe z zielonym odcieniem, boki są jaśniejsze, często złote, a brzuch biały. Płetwy grzbietowa i ogonowa są szarozielone z odrobiną czerwieni, a płetwy odbytowa i brzuszne pomarańczowoczerwone. Charakterystyczną cechą odróżniającą klenia od spokrewnionego z nim jelca jest dużo szerszy otwór gębowy, który po zamknięciu układa się nieco skośnie do góry.

• Żerowanie: podstawowym pokarmem młodych kleni są bezkręgowce, starsze odżywiają się głównie mniejszymi rybami i innymi drobnymi kręgowcami. Lubią również owoce. Podczas gdy w pożywieniu większości ryb w poszczególnych porach roku przeważa albo pokarm zwierzęcy, albo roślinny, kleń utrzymuje to w pewnej równowadze. Latem ryba ta nie potrafi się obejść bez pokarmu roślinnego, który stanowi aż połowę objętości jego naturalnego pożywienia. Szczególnie większe klenie wykazują upodobanie do roślin z liśćmi. Lwią część pokarmu zwierzęcego stanowią małe ryby, na które klenie najnormalniej w świecie polują. Klenie stają się rybami drapieżnymi szczególnie zimą. Wiek ryby także nie jest bez znaczenia – im starszy kleń, tym większe przejawia skłonności do drapieżnego trybu życia.

• Rozmnażanie: rozród kleni stymuluje woda płynąca, więc nie opuszczają właściwego koryta rzeki, choć dobrego miejsca potrafią szukać długo i wytrwale. W dużych rzekach kleń wyszukuje przede wszystkim kamienisk na zerwanych główkach, śródnurtowych raf, czyli miejsc, gdzie po męczących czynnościach może się skryć w spokojnej wodzie – w cieniu za kamieniami,
w głęboczce za ostrogą. Ciało samca pokrywa wówczas wysypka tarłowa. Narybek wylęga się w ciągu 4 dni przy temperaturze około 15°C.

• Okres ochronny: nie ma

• Wymiar ochronny: 25 cm

• Dobowy limit połowu: 10 szt.* łącznie z jaziem

• Rekord Polski: 3,46 kg (Wiadomości Wędkarskie), 63 cm – 2003 r. (Wiadomości Wędkarskie)

Krąp

[link widoczny dla zalogowanych]

(blicca bjorkna L)
Rodzina: karpiowate (cyprinidae)

źródło: wikipedia, licencja: GNU FDL, autor: Algirdas

• Występowanie: silnie pokryte roślinnością jeziora nizinne oraz wolno płynące większe rzeki na północ od Pirenejów i Alp, od Francji do Uralu. Dopływy Morza Czarnego i Morza Azowskiego ( Dunaj do Rionu), zlewisko Morza Kaspijskiego. Na terenie Polski bardzo rozpowszechniony, zarówno w rzekach jak i jeziorach nizinnych, zbiornikach zaporowych, rzekach średnich nizinnych, rzekach wielkich nizinnych, gdzie przebywa głównie przy dni. Podczas występowania podwyższonego stanu wody wybiera wody bliżej brzegu.

• Morfologia: krąp zewnętrznie bardzo przypomina młodego leszcza - ciało bardzo mocno bocznie ścieśnione, wysokie w stosunku do długości. Pysk jest tępy z wysuwaną paszczą skierowaną ukośnie ku dołowi. Średnica oka jest większa lub równa długości pyska. Płetwa ogonowa głęboko, chorągiewkowato wcięta; wzdłuż linii bocznej 44 do 50 łusek. W płetwie grzbietowej 11, w odbytowej 22 - 26 promieni. Płetwy piersiowe nie sięgają do nasady płetw brzusznych. Grzbiet jest zielonoszary do zielonoczarnego, boki jaśniejsze. Strona brzuszna biaława do czerwonawej, srebrzyście lśniąca. Płetwy ciemnoszare, nasada płetw piersiowych i brzusznych czerwonawa. Krąp dorasta do 15 - 20 cm długości i 0,5 kg wagi.

• Żerowanie: krąp żeruje w stadach, wyjadając z dna drobne zwierzęta wodne. Odżywia się zooplanktonem, larwami owadów oraz drobnymi skorupiakami: ośliczkami i kiełżami. Dorosłe krąpie, podobnie jak płocie, chętnie zjadają małże, zwłaszcza racicznice. Czasami odżywia się również ikrą oraz larwami innych gatunków.

• Rozmnażanie: tarło trwa do maja do czerwca, samica składa ok. 300 000 jaj w płyciznach porośniętych roślinami wodnymi. W tym czasie u samców pojawia się drobna tarłowa wysypka. Ikra składana jest stadnie wśród przybrzeżnej, podwodnej roślinności. Jasnożółta ikra o średnicy 2 mm przykleja się do roślin wodnych. Młode ryby rosną bardzo powoli, jednak w wieku 3 do 5 lat, przy długości 10 - 12 cm, osiągają dojrzałość płciową.

• Okres ochronny: nie ma

• Wymiar ochronny: nie ma

• Dobowy limit połowu: nie ma

• Rekord Polski: brak danych

Leszcz

[link widoczny dla zalogowanych]

(abramis brama L)
Rodzina: karpiowate (cyprinidae)

• Występowanie: leszcz jest gatunkiem powszechnie występującym w polskich wodach, jeziorach, zb. zaporowych, rzekach średnich nizinnych, rzekach wielkich nizinnych, nie występuje jedynie w rzekach górskich oraz zimnych potokach. Ulubiojne miejscówki tej ryby to słabo zasolone wody strefy przyujściowej o słabym nurcie i mulistym dnie. W rzekach o płaskim korycie wybierają przybrzeżne partie wody, chowając się w przybrzeżnej roślinności, bliżej dna. Większe okazy można spotkać w miejscach, gdzie tworzą się sztuczn prądy, pomiędzy ostrogami, w okolicach zwalonych drzew i innymi, naturalnymi przeszkodami. Preferują także głębokie zbiorniki o ograniczonej przezroczystości wody z dnem obfitującym w pokarm.

• Morfologia: ciało leszcza jest bardzo mocno bocznie ścieśnione, wysokie w stosunku do długości; płetwa ogonowa głęboko, chorągiewkowato wcięta; głowa mała z wysuwaną paszczą skierowaną ukośnie ku dołowi. Łuski duże, płetwa grzbietowa z 12, a odbytowa z 26-31 promieniami. Płetwy piersiowe sięgają do nasady płetw brzusznych. Kolor grzbietu jest ołowiany, bądź czarny z charakterystycznym zielonym połyskiem. Boki są zdecydowanie jaśniejsze, metaliczne, a brzuch biały i perłowy (u starszych okazów raczej złocisty). Płetwy nieparzyste ciemnoszare; parzyste jasnoszare. Leszcz może dorosnąć do 60 cm długości i 3 - 5 kg wagi.

• Żerowanie: leszcz żeruje w stadach. Można go spotkać w okolicach pokładów dennych osadów, gdzie poszukuje larw owadów, skorupiaków, mięczaków iskąposzczetów. Generalnie pokarm tej ryby stanowią właśnie drobne zwierzęta wodne zalegające w mule. Leszcz zasysa muł, następnie filtruje go poprzez wypluwanie i wyszukiwanie cząstek pożywienia.

• Rozmnażanie: tarło leszcza trwa od maja do czerwca, gdy temperatura wody przekracza 15 stopni C. Na tarliskowych płyciznach leszcze zbierają się w ogromne stada. Są w tym czasie jak odrętwiałe. Nie żerują, słabo reagują na bodźce zewnętrzne, tracą swoją zwykłą ostrożność i płochliwość. W okresie tarła samica składa ok. 300 000 jaj w płyciznach porośniętych roślinami wodnymi. W tym czasie na ciele samców pojawia się silna wysypka tarłowa. Ikra o wyraźnie żółtym kolorze i średnicy 1,5 mm przykleja się do wodnych roślin. Wylęg trwa od 3 do 12 dni. Dojrzałość płciową leszcz uzyskuje w 3-4 roku życia.

• Okres ochronny: nie ma

• Wymiar ochronny: nie ma

• Dobowy limit połowu: nie ma

• Rekord Polski: 6,9 kg (Wiadomości Wędkarskie), 76 cm – 2007 (Wędkarski Świat)

Lin

[link widoczny dla zalogowanych]

(tinca tinca L)
Rodzina: karpiowate (cyprinidae)

• Występowanie: jeziora, zb. zaporowe, stawy i wyrobiska, rzeki średnie nizinne, rzeki wielkie nizinne.

• Morfologia: ciało tej słodkowodnej ryby z rodziny karpiowatych pokryte drobnymi łuskami jest zwarte i mocno zbudowane o szerokim trzonie ogonowym. Otwór gębowy jest poziomy, a w jego kącikach znajduje się po jednym krótkim i miękkim wąsiku. Płetwy lina są charakterystycznie zaokrąglone, natomiast płetwa ogonowa lekko wklęsła. U samców, poczynając od drugiego roku życia, przy długości 12 cm płetwy brzuszne wydłużają się, a ich drugi promień grubieje. Zęby gardłowe jednorzędowe. Grzbiet ma najczęściej ma kolor ciemnozielony lub ciemnobrązowy, boki są jaśniejsze i mosiężnie połyskujące, natomiast strona brzuszna żółtawobiała. Lin osiąga maksymalnie długość 70 cm i wagę 6 kg.

• Żerowanie: lin w okresie młodocianym żywi się planktonem, później jego pokarm stanowią małe zwierzęta denne - robaki, ślimaki, larwy owadów, mięczaki, a także rośliny i ich na pół przegniłe części. Zimą lin nie przyjmuje pokarmu, zapada bowiem w rodzaj specyficznej śpiączki zimowej i spędza ten okres zagrzebany w mule.

• Rozmnażanie: tarło rozpoczyna w połowie czerwca, kiedy samica składa około 300 tys. jaj, przylepiając je do roślin wodnych. Młode wylęgają się po 3 dniach - mierzą wówczas od 4 do 5 mm i mają na głowie kleiste gruczoły, za pomocą których przyczepiają się do roślin, aż do czasu zresorbowania zawartości woreczka żółtkowego. Zabezpieczone są w ten sposób przed opadnięciem w muliste podłoże. W momencie wykształcenia się skrzeli, kleiste gruczoły na głowie ulegają zanikowi. Lin rośnie wolno, osiągając dojrzałość płciową w 3-4 roku życia.

• Okres ochronny: nie ma

• Wymiar ochronny: do 25 cm

• Dobowy limit połowu: 4 szt. * razem z sieją, węgorzem

• Rekord Polski: 4,5 kg (Wiadomości Wędkarskie), 66 cm – 2006 (Wędkarski Świat

Lipień

[link widoczny dla zalogowanych]

(thymallus thymallus L)
Rodzina: lipieniowate (thymallidae)

• Występowanie: rzeki górskie.

• Morfologia: lipień ma lekko spłaszczone ciało i małą głowę. Otwór gębowy jest niewielki, z drobnymi zębami, szczęka górna jest nieco dłuższa od dolnej i wysunięta do przodu. Ryba posiada charakterystyczne duże łuski, mocno osadzone w skórze. Lipień zwraca uwagę oryginalnym ubarwieniem – u młodych osobników jest ono srebrzysto-jasnozielone z niebieskawymi plamami na bokach, starsze osobniki wyróżniają się szarozielonym grzbietem, zielonkawymi bokami i białym brzuchem, który w okresie tarła przybiera purpurowy odblask. Płetwy nieparzyste ryby mają bladofioletowy odcień, płetwę grzbietową, która jest długa i wysoka, zdobi kilka rzędów czerwonych i czarnych plamek. Lipień żyje przeciętnie 4-5 lat, dorastając maksymalnie do długości 60 cm.

• Żerowanie: lipienie żywią się bezkręgowcami, głównie larwami owadów oraz owadami zbieranymi z powierzchni wody. Nie gardzą również robakami, ślimakami i małymi rybami.

• Rozmnażanie: lipień dojrzewa płciowo w 3 lub 4 roku życia. Od marca do czerwca, w okresie tarła, podejmuje krótkie wędrówki, poszukując żwirowych tarlisk z dobrze natlenioną wodą, które znajduje przeważnie w niedużych dopływach. Często w jednym gnieździe składa jaja kilka samic - są to zazwyczaj miejsca o silnym prądzie. Jaja po zapłodnieniu przykrywane są żwirem. Okres inkubacji ikry lipienia trwa około dwóch tygodni.

• Okres ochronny: od 1 marca do 31 maja

• Wymiar ochronny: 30 cm

• Dobowy limit połowu: 3 szt. * razem z boleniem, karpiem, pstrągiem potokowym, amurem, sandaczem, szczupakiem, brzaną

• Rekord Polski: 1,28 kg (Wiadomości Wędkarskie), 52 cm – 2001 r. (Wędkarski Świat)

Miętus

[link widoczny dla zalogowanych]

( Lota lota L)
Rodzina: dorszowate

Występowanie: miętus to jedyny przedstawiciel rodziny dorszowatych w słodkich zbiornikach. Zamieszkuje północną i środkową Europę, północną Azję oraz Amerykę Północną. Preferuje czyste rzeki z wartkim nurtem i żwirowatym dnem. Można go spotkać także w zbiornikach zaporowych oraz głębokich jeziorach, jak Hańcza, gdzie ukrywa się przy dnie i miejscach, do których nie dociera światło dzienne. Ulubione kryjówki miętusa, to również wszelkiego rodzaju wnęki wymyte w stoku jeziora, szczeliny między kamieniami lub zatopionymi drzewami.

Morfologia: silnie wyciągnięte, bardzo miękkie ciało o walcowatym kształcie. To, co wyróżnia miętusa, to pojedynczy wąs na środku brody oraz ustawienie płetw brzusznych przed piersiowymi. Głowa ryby jest szeroka i mocno spłaszczona z dużym otworem gębowym. Pierwsza płetwa grzbietowa z 9-16, druga z 67-85 promieniami - jest ona prawie tak długa jak płetwa odbytowa (65-78 promieni). Łuski ryby są małe, cienkie i okrągłe. Charakterystyczne jest ubarwienie ryby – brąz, oliwka i zieleń z wyraźnym, marmurkowym wzorem występuje na grzbiecie, z kolei boki są jaśniejsze – żółtawe, a brzuch białawy. Miętus ma przeciętnie 30-60 cm długości, maksymalnie 120 cm, osiągając wówczas 25-30 kg i wiek 15-20 lat.

Żerowanie: młode osobniki miętusa odżywiają się robakami, larwami owadów, skorupiakami, drobnymi ślimakami i mięczaki. Pokarmem starszych osobników są ryby - jazgarz, kiełb, płoć i raki. Miętus uwielbia również ikrę – wyrządza znaczne szkody podczas wylędu ryb, za co zyskał miano groźnego, wodnego rabusia.

Rozmnażanie: ta zimnolubna ryba odbywa tarło podczas zimy w temperaturze 2-4 °C. Zależnie od masy składa wtedy od 10 tys. do nawet 3 mln jaj, które dzięki dużej zawartości tłuszczu swobodnie unoszą się w wodzie. Co ważne, samice każdego roku składają ikrę w tych samych miejscach, czyli nad żwirowym lub piaszczystym podłożem. Czas inkubacji ikry jest zależny od temperatury wody i wynosi od 6 do 10 tygodni. Po tym czasie, młode larwy, mierzące zaledwie 3 mm prowadzą pelagiczny tryb życia w powierzchniowych warstwach wody. Strefę dna wybierają dopiero po osiągnięciu 6-7 mm długości. Jako 1-2-letnie ryby zdecydowaną część życia spędzają ukryte pod kamieniami.

Wymiar ochronny: na rzece Odrze od ujścia rzeki Warty, do granic z wodami morskimi wynosi 30 cm, w pozostałych wodach 25 cm

Okres ochronny: na wszystkich wodach z wyjątkiem strefy na Odrze od ujścia rzeki Warty do granic z wodami morskimi od 1 grudnia do końca lutego

Rekord Polski: 3.84 kg - 72 cm

Okoń(perca fluviatilis, L)

[link widoczny dla zalogowanych]

Rodzina: okoniowate (percidae)

Występowanie: stawy i wyrobiska, jeziora, zb. zaporowe, rzeki górskie, rzeki średnie nizinne, rzeki wielkie nizinne, płytkie wody przybrzeżne Bałtyku.

• Morfologia: ciało okonia jest wyraźnie wygrzbiecone i pokrywają je drobne, ostre łuski, zachodzące na siebie dachówkowato i bardzo głęboko osadzone w kieszeniach skórnych. Maleńkie ząbki na ich zewnętrznej stronie nadają jego ciału charakterystyczną szorstkość w dotyku. Kości pokrywy skrzelowej posiadają ostry kolec, którym możemy boleśnie się ukłuć. Grzbiet okonia jest najczęściej ciemnoturkusowy, boki zielonożółte, układa się na nich prostopadle od pięciu do dziewięciu charakterystycznych ciemnych smug. Charakterystyczne jest położenie płetw brzusznych – bardzo blisko przodu tułowia, prawie pod piersiowymi. Te ostatnie kryją zresztą ostre kolce, zdradliwsze od tych grzbietowych, bo mniej widoczne. Płetwy brzuszne, odbytowa i ogonowa, są pomarańczowe, przy brzegach krwistoczerwone. Pierwsza część dwudzielnej płetwy grzbietowej rozpiętej na ostrych, kolczastych promieniach twardych jest szara z czarną plamką na końcu, druga część jest zielonożółta. Barwa ciała zależna jest od środowiska, w którym okoń stale przebywa: jeśli żyje bliżej brzegu, a dno jest jasne, przeważają barwy zielonkawe z wyraźnym żółtym odcieniem, natomiast okoń zamieszkujący głębsze wody z ciemniejszym dnem odznacza się znacznie ciemniejszą barwą skóry. O jego wybitnie drapieżnym trybie życia świadczy obszerna paszcza, gęsto usiana małymi, ostrymi zębami.

• Żerowanie: okoń, mimo dużego apetytu, rośnie bardzo powoli, dorastając do około 25 cm długości i około 200 g wagi dopiero w piątym lub nawet w szóstym roku życia, a do ciężaru 1 kg dopiero, gdy osiągnie dziesięć-dwanaście lat. Narybek początkowo odżywia się planktonem, później organizmami bezkręgowymi, a w momencie gdy najbardziej żarłoczne osobniki w stadzie młodych okoni, żyjących w trudnych warunkach, osiągają odpowiednie rozmiary (10-15cm), natychmiast zaczynają odżywiać się mniejszymi od siebie rybami. Nie gardzą przy tym przedstawicielami własnego gatunku. Jeżeli w danym zbiorniku występują już cierniki, to wtedy one stanowią główną zdobycz młodych drapieżców. Niektóre okonie, mające dziesięć do dwunastu centymetrów długości, są już prawdziwymi rybami drapieżnymi. Z drugiej jednak strony ciągle jeszcze potrafią zaspokajać głód, ryjąc w mule lub zawzięcie polując na ośliczki. Czasami dochodzi też do takich sytuacji, że okonie o długości 20 cm ciągle odżywiają się tylko zooplanktonem. Dzięki tak dużej zdolności przystosowawczej, umiejętności różnorodnego odżywiania się, okoń nie tylko potrafi przeżyć w kwaśnej wodzie, ale także stworzyć liczną populację. Pod tym względem są to ryby po prostu bezkonkurencyjne. Okonie, żyjące w akwenach ubogich w pokarm naturalny, często tworzą tak zwane formy głodowe, a skarłowaciałe osobniki nigdy nie dorastają do normalnych rozmiarów. Ryby te zawsze dostosowują swój wzrost do warunków pokarmowych w wodzie. Czasami cała populacja składa się tylko z osobników wielkości dłoni, kiedy indziej zaś ryby dorastają do kapitalnych rozmiarów i pod tym względem niczym się nie różnią od okoni żyjących w wielkich i żyznych jeziorach.

• Rozmnażanie: dojrzałość płciową okoń osiąga w trzecim roku życia. W kwietniu i maju, gdy woda osiągnie temperaturę około 6°C, samica składa około trzydziestu tysięcy ziaren ikry, która układa się na podwodnej roślinności w formie charakterystycznych, długich na 2 metry taśm. Ikra okoni składana jest w płytkich i przeważnie silnie zarośniętych miejscach. Podczas upalnych miesięcy letnich, gdy stada okoni osiągają dojrzałość płciową, zaczynają przystępować do tarła. Świeżo wykluty narybek już w pierwszym roku swojego życia może osiągnąć długość 6, a nawet 8 centymetrów. Jeżeli rok po roku następują po sobie upalne lata, to wkrótce liczebność populacji tych ryb staje się tak wielka, że dla wielu z nich zaczyna brakować pożywienia. Cały dostępny pokarm naturalny błyskawicznie znika w milionach pysków wiecznie głodnych garbusów wielkości dłoni. W tym właśnie momencie niektóre okonie zaczynają odczuwać nieodpartą chęć kanibalizmu i przestawiają się na pokarm złożony wyłącznie z osobników własnego gatunku. Z punktu widzenia psychiki człowieka jest to odrażający proceder, jednak matka natura wie co robi. Dzięki kanibalizmowi, rozrośnięta populacja okoni szybko przerzedza się. Równowaga zostaje zachowana.

• Okres ochronny: nie ma

• Wymiar ochronny: na wodach przybrzeżnych Bałtyku zarzadzanych przez Urzędy Morskie – 17 cm; Okręg Nadnotecki i Okręg Radomski PZW - 15 cm; Okręgi PZW: Częstochowski (zb. Poraj), Mazowiecki, Opolski, Poznański, Toruński - 18 cm.

• Dobowy limit połowu: nie ma

• Rekord Polski: 2,65 kg (Wiadomości Wędkarskie), 55 cm – 2005 r. (Wędkarski Świat

Płoć

[link widoczny dla zalogowanych]

(rutilus rutilus L)
Rodzina: karpiowate (cyprinidae)

• Występowanie: stawy, wyrobiska, jeziora, zb. zaporowe, rzeki średnio nizinne oraz wielkie nizinne.

• Morfologia: ciało płoci jest mniej lub bardziej wygrzbiecone i ścieśnione w płaszczyznach bocznych. Brzuch jest lekko zaokrąglony na odcinku pomiędzy płetwami brzusznymi, a płetwą odbytową. Początek płetwy grzbietowej leży praktycznie na linii nasady płetw brzusznych i jedynie w nielicznych przypadkach może być minimalnie przesunięty do tyłu. Najbardziej charakterystycznym znakiem płoci są czerwonawe oczy. Pysk jest wąski, ustawiony prawie w poziomie. Ubarwienie ryby od ciemnozielonego do zielononiebieskiego (grzbiet), boki są srebrzyste z żółtawym połyskiem, z kolei płetwy piersiowe, brzuszne i odbytowa - czerwonawe. Płoć osiąga przeciętnie 15 – 25 cm długości i 150 – 200 g wagi.

• Żerowanie: płoć żywi się zarówno pokarmem roślinnym, głównie planktonem, jak i zwierzęcym, drobnym zwierzętami wodnymi, np. chruścikami znalezionymi wśród wodnej roślinności, ślimakami, a także małżami.

• Rozmnażanie: samice osiągają dojrzałość płciową w 3-4 roku życia, samce o rok wcześniej. Tarło trwa od kwietnia do maja, samica składa wówczas 4000 40 000 jaj w płyciznach porośniętych roślinnością wodną. Ikra składana jest na na różnym podłożu, najczęściej są to podwodne rośliny, stare liście i łodygi trzcin, czasami kamienie. Wylęg młodego narybku następuje po 12 dniach, natomiast po około 20 dniach wylęg napełnia pęcherz pławny i rozpoczyna normalne życie. Ciało pokrywa się łuską przy długości około 5 cm. Płoć rośnie bardzo wolno, długość 22 cm zyskuje dopiero w wieku 10 lat.

• Okres ochronny: nie ma

• Wymiar ochronny: nie ma

• Dobowy limit połowu: nie ma

• Rekord Polski: 2,2 kg (Wiadomości Wędkarskie), 45 cm – 2004 (Wędkarski Świat)

Pstrąg

[link widoczny dla zalogowanych]

Rodzina: łososiowate (salmonidae)

Możemy spotkać jego dwie odmiany – pstrąga potokowego oraz tęczowego.

• Występowanie: oba gatunki żyją w rzekach górskich oraz górnych odcinkach rzek średnich nizinnych. W Polsce najczęściej można je spotkać w południowej i północnej części kraju, wodach: Beskidów, Tatr, Sudetów, Dolnego Śląska, Rudawy, Przemszy, Jury Krakowsko-Częstochowskiej oraz Pomorza Zachodniego i Środkowego, Warmi i Mazur.

• Morfologia: kształt ciała pstrąga potokowego jest torpedowaty - ułatwiający życie w wartkim prądzie rzeki, w zależności od charakteru wody mniej lub bardziej wygrzbiecone i bocznie spłaszczone, z szerokim trzonem ogonowym. Ma bardzo zmienne ubarwienie - najczęściej od zielonkawego do brązowawego, zależy od miejsca jego przebywania. Młode osobniki mają duże, wyraźnie niebieskoszare plamy na bokach, natomiast dorosłe liczne, czarne i czerwone kropki oraz żółtobiały lub żółty brzuch. Tylny brzeg płetwy ogonowej jest u młodych ryb owalnie wcięty, z kolei u dorosłych prawie prosty. Dojrzałe samce pstrąga mają często hakowato zagiętą ku górze szczękę dolną i dłuższą głowę niż samice. Łuski drobne. Przeciętne osobniki mierzą 20-40, maksymalnie 50 cm.

Pstrąg tęczowy ma wydłużone, bocznie nieco spłaszczone ciało o szerokim trzonie ogonowym. Pomiędzy płetwą grzbietową i ogonową występuje płetwa tłuszczowa. Głowa o tępo zakończonym, szeroko wyciętym pysku, podobnie jak ciało i płetwy, usiana jest wieloma, czarnymi plamami i kropkami. Po bokach ryby biegnie szeroka czerwonawa wstęga. Jej ubarwienie jest zależne od wieku i miejsca przebywania. Najczęściej boki osobników są srebrne, a grzbiet - niebieskoszary lub zielonoszary. Pstrąg tęczowy wyróżnia się także charakterystyczną, różową wstęgą biegnąca wzdłuż linii bocznej oraz zawsze czarnymi plamkami na bokach i płetwach. Przeciętnie osiąga długość: 40-60 cm, maksymalnie do 145 cm.

• Żerowanie: pstrąg jest typowym drapieżnikiem. Młode osobniki pstrąga potokowego zjadają larwy owadów i skorupiaki, dorosłe głównie ryby i owady. Często przechodzą na pokarm sezonowy, i np. wczesną wiosną bardzo chętnie zjadają świeżo wybudzone ze snu zimowego żaby. W maju odżywiają się jętką majową, natomiast w lipcu i sierpniu - głównie małymi rybami, takimi jak: cierniki, głowacze, słonecznice.

Podstawą jadłospisu pstrąga tęczowego są również owady i ich larwy. Wiosną żywią się jętkami i ważkami, jesienią - owadami zaniesionymi pod wodę przez wiatr. Zjadają też małe ryby, żaby, kijanki oraz robaki.

• Rozmnażanie: do tarła pstrąg potokowy przystępuje jesienią, podejmując krótkie, z reguły kilkukilometrowe, wędrówki do niewielkich dopływów ze żwirowym dnem. Do zagłębień w piasku samice składają od 1000 do 1500 jaj koloru żółtopomarańczowego, z których potomstwo wylęga się po kilku miesiącach. Larwy tuż po wylęgu mają duży woreczek żółtkowy.

Tarło pstrąga tęczowego odbywa się w różnym okresie i ciągnie się od grudnia do maja. W dnie rzeki samica wraz z samcem wykopują uderzeniami ogona dużą jamę, w którą samica składa od 1600 do 2000 ziaren ikry.

• Okres ochronny: w przypadku pstrąga potokowego od 1 września do 31 stycznia w rzece Wiśle i jej dopływach od jej źródeł do ujścia rzeki San, w rzece San i jej dopływach oraz w rzece Odrze i jej dopływach od granicy państwowej z Republiką Czeską do ujścia rzeki Bystrzycy oraz w rzece Bystrzycy i jej dopływach. W pozostałych wodach od 1 września do 31 grudnia. Okres ochronny dla pstrąga tęczowego nie obowiązuje.

• Wymiar ochronny: dla pstrąga potokowego - o 25 cm w Wiśle i jej dopływach od jej źródeł do ujścia Sanu, w Odrze i jej dopływach do granicy państwowej z Republiką Czeską do ujścia rzeki Bystrzycy oraz w Bystrzycy i jej dopływach. W pozostałych wodach -do 30 cm. Brak wymiaru ochronnego dla pstrąga tęczowego.

• Dobowy limit połowu: pstrąg potokowy - 3 szt. * razem z boleniem, karpiem, lipieniem, amurem, sandaczem, szczupakiem, brzaną. Pstrąga tęczowy – 4 szt.

• Rekord Polski: pstrąg potokowy - 5,3 kg (Wiadomości Wędkarskie), 79 cm – 2004 r. (Wędkarski Świat), pstrąg tęczowy - 84 cm – 2005 r. (Wędkarski Świat).

Sandacz

[link widoczny dla zalogowanych]

(lucioperca lucioperca L)
Rodzina: okoniowate (percidae)

• Występowanie: stawy i wszelkiego rodzaju wyrobiska, jeziora, zbiorniki zaporowe, rzeki średnie nizinne, rzeki wielkie nizinne, przybrzeżne strefy Morza Bałtyckiego.

• Morfologia: sandacz to przedstawiciel rodziny okoniowanych, który jednak w niczym nie przypomina dobrze nam znanego okonia. Sandacz wyróżnia się zdecydowanie wydłużonym ciałem i małą głową, grzbiet ma zielono-szary kolor, a brzuch jest biały. Jedyną wspólną z popularnym garbusem cechą sandacza, są ciemne, poprzeczne smugi, które występują u tej ryby na bokach ciała. Sandacza wyróżniają także dwie stykające się ze sobą płetwy grzbietowe, które rzadko są od siebie oddalone.
Do specyficznych cech tej ryby zaliczamy również liczne, ciemne plamy, które zaobserwować można na błonach pomiędzy promieniami płetw grzbietowych i ogonowej. Niesamowity wygląd nadają sandaczowi lekko opalizujące oczy, które w nocy, w świetle latarki, świecą na czerwono. Duża ilość barwnika sprawia, iż ryba ta widzi doskonale, nawet w nocy oraz w trudnych warunkach, gdzie np. woda jest niezwykle mętna. Duże sandacze osiągają długość nawet 50-60 cm i masę 1kg. Rekordowe okazy tego drapieżnika ważą nawet 15 kg, a nawet 20 kg i długość ciała ponad 130cm.

• Żerowanie: wylęg i narybek sandacza odżywia się planktonem, potem fauną denną, a po osiągnięciu długości 5 – 10cm przechodzi na drapieżny tryb życia - zjada larwy ważek, pojedyncze ośliczki, larwy chruścików, żaby, często także dżdżownice. Morfologia ryby - wąskie gardło, sprawia, iż podstawowym pokarmem dorosłego sandacza są stynki i ukleje, czasami małe leszcze i karpie. Sandacz odżywia się dwa razy w ciągu doby - napierw o brzasku, a potem tuż przed zachodem, najczęściej przed samym zmrokiem.

• Rozmnażanie: tempo rozmnażania tego drapieżnika zależy od warunków - w wielkich rzekach następuje to w bardzo szymbkim tempie, z kolei w wodzie stojącej sandacz ma z tym problemy. W rodzimych warunkach przystępuje do tarła, gdy temperatura wody wynosi 12°C, czyli przeważnie w kwietniu, bądź maju. Miejscem tarła są najczęściej płytkie strefy o żwirowym lub kamienistym dnie, choć ikrę sandacza można czasami spotkać także w głębszych warstwach wody, nawet na głębokości kilkunastu metrów w otoczeniu gałęzi czy zwalonych drzew. Ikra wyróżnia się sporą kleistością oraz jasnym, żółtym kolorem. "Dojrzewa" w zależności od temperatury wody - im jest ona wyższa, tym inkubacja trwa krócej, dochodząc nawet do 3, zamiast 12 dni.

• Okres ochronny: od 1 stycznia do 31 maja

• Wymiar ochronny: 45 cm

• Dobowy limit połowu: 3 szt. * razem z boleniem, karpiem, lipieniem, amurem, pstrągiem potokowym, szczupakiem, brzaną.

• Rekord Polski: 15,6 kg (Wiadomości Wędkarskie), 108 cm – 2004 r. (Wędkarski Świat

Sum

[link widoczny dla zalogowanych]

(silurus glanis L)
Rodzina: sumowate (siluridae)

• Występowanie: jeziora, zb. zaporowe, rzeki średnie nizinne, rzeki wielkie nizinne.

• Morfologia: suma bardzo łatwo odróżnić od innych ryb. Charakteryzuje się przede wszystkim dużą, szeroką i spłaszczoną głową z obszerną paszczą uzbrojoną na brzegach w gęste, liczne i drobne ząbki. Jednak najbardziej zwracają uwagę wąsy: dwa najdłuższe, ruchome, wyrastają na szczęce górnej i sięgają aż do płetw piersiowych, cztery krótsze znajdują się na żuchwie. Ciało suma jest nagie, z boków lekko ścieśnione, grzbiet ciemny, oliwkowozielony, brzuch biały, na bokach nieregularne ciemnobrunatne plamy. Wzrok służy tylko do ogólnej orientacji i to na niewielkie odległości. Duże rozstawienie otworów węchowych daje rybie stosunkowo rozległą powierzchnię błon z zakończeniem nerwów węchowych i jednocześnie dużą wrażliwość na działanie nawet śladowych ilości substancji zapachowych. Wbrew powszechnemu mniemaniu „sumiaste” wąsy suma nie są narządem dotyku. Są nimi natomiast brodawki czuciowe, najczęściej rozsiane w okolicy pyska. Wąsy zaś są jednym z rozlicznych narządów smaku. Zresztą brodawki smakowe ma sum także na wargach, łukach skrzelowych, na głowie i wielu innych miejscach skóry. Wyposażony więc w takie urządzenia sygnalizacyjne jak słuch, węch, dotyk i smak, jest doskonale przystosowany do przebywania w ciemnych partiach wody. Sum, choć krótkowidz, może ze sporej odległości, z dużą dokładnością rozpoznać zarówno przyszłą zdobycz jak i grożące niebezpieczeństwo.

Żerowanie: sum nie poluje tak jak szczupak, sandacz czy okoń według jednej, wrodzonej metody. Czasami jak przysłowiowa burza wpada w stado białej ryby i chwyta co popadnie, kiedy indziej w świetle księżyca nie daruje nawet samotnej rybce przepływającej w pobliżu jego stanowiska, nierzadko uderzając potężnym ogonem w ławicę białorybu, po czym wyjada ogłuszone rybki. Mniejsze sumy potrafią też niczym sandacze uganiać się za sporymi płociami czy leszczami. Rekordowe drapieżniki, te ważące 20 i więcej kilogramów, są ociężałe, mniej zwrotne i duże ryby trafiają się im dość rzadko, mają za to wiele oryginalnych sposobów łowienia drobnicy: czasami taki duży sum ustawia się pod brzegiem na mieliźnie, gdzie pływają stada uklejek, ploteczek i niekiedy małych jelcy, tu leży nieruchomo z otwartą paszczą, a kiedy stado dostatecznie się zbliży, energicznie wciąga w paszczę wodę z dziesiątkami małych rybek. Sum potrafi nawet zaczaić się za korzeniami, wystawić wąsy, które czasami zainteresują płoć, a wtedy drapieżnik szybko chwyta nieostrożną rybkę. Poza rybami poluje m.in. na żaby, raki i kaczki. Latem, podczas burzliwej pogody, kiedy woda w rzekach gwałtownie przybiera, sumy żerują również w dzień, szczególnie na mieliznach i w słabych prądach obok głównego nurtu.

• Rozmnażanie: między trzecim, a szóstym rokiem życia, przy temperaturze wody 18C, co dla naszych wód oznacza okres od maja do czerwca, a nawet lipca, sum odbywa tarło. Wypływa wtedy z głębokich toni i niewielkimi stadami ciągnie na rzeczne mielizny o silniejszym prądzie, a w jeziorach ku wygrzanym brzegom. Najpierw 3-4 samce „zalecają” się do jednej samicy – trwa swoista pogoń za „narzeczoną”. Niektórzy obserwatorzy twierdzą nawet, że samica przyzywa wtedy samców „kwokaniem”, przypominającym nieco rechotanie żab. Sum składa ikrę (średnicy 2,0-2,5mm) na podłożu roślinnym, na głębokości 40-50cm. Po 7-10 dniach z ikry wykluwają się małe sumy, które przez pierwsze dni pozostają w gnieździe, żywiąc się drobinami iłu i wodnych roślin. Później stopniowo odpływają w różnych kierunkach, co zbiega się często z opadaniem wód wiosennego przyboru. Młode sumy początkowo rosną bardzo szybko i po 30-40 dniach osiągają już długość ciała dochodzącą do 15cm, po 4-5 miesiącach ważą 400-600g, a przez pierwsze 5 lat ich waga podwaja się mniej więcej co roku tak, że 3-letni drapieżnik waży 2-2,5kg i mierzy 70cm, 4-letni osiąga już ciężar 4-5kg, a 5-letni - 8-9kg.

• Okres ochronny: 1 listopada do 30 czerwca* w rzece Odrze od ujścia rzeki Warty do granicy z wodami morskimi od 1 marca do 31 maja.

• Wymiar ochronny: 70 cm

• Dobowy limit połowu: 1 szt.

• Rekord Polski: 89,3 kg (Wiadomości Wędkarskie), 235 cm – 2007 r. (Wiadomości Wędkarskie

Szczupak

[link widoczny dla zalogowanych]

(esox lucius L)
Rodzina: szczupakowate (esocidae)

• Występowanie:stawy i wyrobiska, jeziora, zb. zaporowe, rzeki średnie nizinne, rzeki wielkie nizinne.

• Morfologia: szczupak kiedy płynie, wygląda jak „wodna strzała”. Tułów wydłużony, mocno przewężony przed nasadą płetwy ogonowej, głowa z przodu spłaszczona, płetwa grzbietowa przesunięta w tył, aż nad płetwę odbytową. Ciało ma przy tym mało elastyczne, dlatego pływa i atakuje przeważnie w linii prostej, czasami szerokim łukiem. Być może przyczyną tego „usztywnienia” są silnie rozwinięte mięśnie tułowia, niezbędne jednak do przezwyciężenia dużej siły bezwładności ciała. Drapieżnik startuje przecież do ataku z miejsca i to w ułamku sekundy, napotyka więc od razu na duży opór wody. Podczas takiego „skoku” szczupak może w ciągu sekundy z całkowitego bezruchu osiągnąć prędkość do 40km/h. Jednak przez dziewięćdziesiąt procent życia stoi w wodzie w bezruchu, czatując na zdobycz, co wcale nie jest łatwiejsze od pływania, gdyż środek ciężkości tej ryby położony jest ponad pęcherzem pławnym, co w każdej chwili grozi „wywrotką”. Dopadniętą zdobycz chwyta głęboko, wciętym do wysokości oczu, spłaszczonym, przypominającym kaczy dziób pyskiem, uzbrojonym w potężne i ostre zęby. Zęby mniejsze, zagięte ku tyłowi, wyrastające prawie z całej paszczy drapieżnika, są osadzone przegubowo. Przytrzymując zdobycz i składając się ku tyłowi, umożliwiają przesuwanie jej ku gardzieli. W przypadku gdy pochwycona ryba jest zbyt wielka, szczupak nie mogąc jej wypluć, gdyż nie pozwala na to szczoteczka małych zębów, często dławi się swoją ofiarą. Zęby szczupaka ulegają sukcesywnej wymianie przez całe życie, co pozwala mu na sprawne zdobywanie pokarmu.
W czystych rzekach i jeziorach, gdzie woda jest przejrzysta, szczupak ma grzbiet ciemnobrązowy, brzuch prawie biały, boki zielone z żółtymi lub zielonkawymi plamkami. W wodach o dnie mulistym, boki ryby stają się szare lub szarobrunatne, brzuch żółtawy, ciemnieją również cętki. Dzięki dostosowaniu się ubarwienia do otoczenia, czatujący w bezruchu drapieżnik jest prawie niedostrzegalny dla nadpływającej zdobyczy.

• Żerowanie: gdy osiąga długość około 20 mm i zjada pierwszą rybę, przechodzi zdecydowanie na ten pokarm. Szczupak najpierw żywi się larwami płoci, która właśnie w tym czasie odbywa tarło, a następnie larwami i narybkiem innych ryb karpiowatych, kolejno przystępujących do rozrodu. Gdy ma 4,5cm, ryby stanowią 50% jego menu, a gdy osiąga 5,5cm są pokarmem zasadniczym. Szczupaki polują z zasadzki, odżywiając się głównie tym, co najłatwiej im upolować, czyli rybami najliczniej występującymi w danym akwenie. Mając do wyboru kilka ofiar o odpowiednich rozmiarach (łatwych do połknięcia), w pierwszej kolejności atakuje największą z nich.

• Rozmnażanie: tarło odbywa się na przybrzeżnych płyciznach, przeważnie na przełomie marca i kwietnia przy minimalnej temperaturze wody 2-5ºC. Wczesny, przypadający na surowe warunki okres tarła ma swoje głębokie uzasadnienie, gdyż: dorosłe szczupaki po tarle mogą się dokarmić łatwymi do upolowania tarlakami innych gatunków ryb, odbywających rozród w kilka tygodni później, mały narybek w szóstym tygodniu po wylęgu ma do dyspozycji bogatą bazę pokarmową w postaci wylęgu ryb karpiowatych.

Tarło odbywa się najczęściej w miejscach płytkich (0,6-1,2m), zacisznych, osłoniętych przed falowaniem, z wodną roślinnością. Samica składa ikrę w kilku porcjach podczas jednego dnia. Ikra szczupaka jest przezroczysta w kolorze bursztynowym, mało kleista i słabo przytwierdza się do podłoża. Ma średnicę około 2,5-2,7mm i wyraźną, pomarańczową plamkę żółtkową. Samice wytwarzają około 30-40 tyś. ziaren ikry na 1 kg masy swego ciała. Przy temperaturze około 8,5°C wylęg szczupaka następuje po 19 dniach od zapłodnienia. Larwy opadają na dno, by tam przyczepione do traw mogły wykształcić otwór gębowy, pokrywy skrzelowe i płetwy. Na całkowite ukształtowanie młodego szczupaka potrzeba około dwu tygodni, tyle trwa okres rozwoju larwalnego. Maleńkie, lecz całkiem już wykształcone rybki spływają wtedy z wodą z tarlisk i rozpoczynają samodzielne żerowanie, polując na skorupiaki planktonowe i larwy owadów.

• Okres ochronny: od 1 stycznia do 30 kwietnia.

• Wymiar ochronny: 45 cm *Okręg Katowicki PZW - 50 cm

• Dobowy limit połowu: 3 szt.

• Rekord Polski: 24,10 kg (Wiadomości Wędkarskie), 133 cm – 2003 r. (Wędkarski Świat)

Świnka

[link widoczny dla zalogowanych]

(chondrostoma nasus L)
Rodzina: karpiowate (cyprinidae)

• Występowanie: rzeki górskie, rzeki średnich nizinne oraz rzeki wielkie nizinne.

• Morfologia: ciało świnki jest wydłużone, ma owalny przekrój; płetwa ogonowa lekko wcięta w księżycowaty kształt, głowa średnich rozmiarów z paszczą umieszczoną w dolnej części i dość głęboko cofnięta w kształcie charakterystycznego ryjka. Płetwy grzbietowa i brzuszna osadzone na jednej linii. Świnkę charakteryzują twarde chrząstkowe wargi – dolna o ostrej krawędzi, pełni rolę skrobaczki. Grzbiet ma szarozielony kolor, boki są jaśniejsze o srebrzystym połysku,z kolei ciemny wierzch jest głowy. Płetwy parzyste i odbytowa – są czerwone, ogonowa – czerwonobrunatna, a w swej dolnej części bardziej czerwonawa Świnka osiąga 25 – 35 cm długości i 0,5 kg wagi.

• Żerowanie: świnka żyje w ławicach i żywi się szczątkami roślin i innym pokarmem roślinnym (glonami) znalezionymi na dnie. Zeskrobuje tam wargami tzw. narost, czyli glony porastające kamienie i podwodne przeszkody. Poszukując larw owadów, kiełży czy mięczaków jest nawet w stanie przesunąć kamień. Często atakuje przynęty spinningowe, chociaż jest "białorybem". Można ją także złowić za pomocą drobnej przynęty zwierzęcej, a także roślinnej. Mogą być także sztuczne muszki.

• Rozmnażanie: tarło świnki trwa od kwietnia do maja w tempteraturze wody12-18°C. Samica, w zależności od wielkości, składa wtedy ok. 30 000 jaj o zielonkawej, ochronnej barwie ochry, w płytkich rejonach rzek o dnie piaszczystym lub żwirowatym. W czasie tarła głowa i górna część tułowia, zwłaszcza u samców, pokryta jest jasnymi krostkami (wysypka tarłowa).

• Okres ochronny: od 1 stycznia do 15 maja

• Wymiar ochronny: do 25 cm

• Dobowy limit połowu: 5 szt. * razem z certą

• Rekord Polski: 2,2 kg (Wiadomości Wędkarskie), 57 cm – 2003 (Wędkarski Świat)

Ukleja

[link widoczny dla zalogowanych]

(alburnus alburnus L)
Rodzina: karpiowate (cyprinidae)

• Występowanie: stawy i wyrobiska, jeziora, zb. zaporowe, rzeki średnie nizinne, rzeki wielkie nizinne.

• Morfologia: Ukleja posiada wydłużone, ścieśnione bocznie ciało; linia boczna jest wyraźna i lekko zakrzywiona do dołu; głowa mała z paszczą skierowaną ku górze. Łuski delikatne, łatwo odpadające o intensywnym, srebrzystym ubarwieniu. Ukleja ogólnie jest podobna do słonecznicy, w przeciwieństwie do niej ma jednak pełną linię boczną i drobne łuski. Grzbiet ma stalowozielony kolor, boki są srebrzystobiałe, połyskujące, a płetwy grzbietowa i ogonowa szare lub bezbarwne.
Ukleja dorasta przeciętnie do 15 cm długości. Osiąga 10-20 cm długości oraz 10-40 g wagi.

• Żerowanie: ukleja żyje zazwyczaj gromadnie i żywi się głównie planktonem i drobnym zwierzętami wodnymi, takimi jak owady i ich larwy.

• Rozmnażanie: tarło trwa od maja do czerwca, samica składa 3000 10 000 jaj w płytkich, przybrzeżnych strefach jezior i rzek w miejscach z twardym, kamienistym dnem. W tym okresie samica zaokrągla się, samiec pokrywa się wysypką godową.

• Okres ochronny: nie ma

• Wymiar ochronny: nie ma

• Dobowy limit połowu: nie ma

• Rekord Polski: Brak danych

Węgorz

[link widoczny dla zalogowanych]

(anguilla anguilla L)
Rodzina: węgorzowate (anguillidae)

• Występowanie: stawy i wyrobiska, jeziora, zb. zaporowe, rzeki górskie, rzeki średnie nizinne, rzeki wielkie nizinne, płytkie wody przybrzeżne Bałtyku, otwarte morze.

• Morfologia: w rzekach i jeziorach, do których mogą się dostać z morza, węgorze nabierają kształtu i wyglądu dobrze nam znanego: długi wężowaty tułów, za otworem odbytowym spłaszczony bocznie, końcowy pysk uzbrojony w kilka rzędów ostrych zębów. Płetwa grzbietowa łączy się z ogonową i odbytową, tworząc jak gdyby jedną płetwę opasującą połowę ciała. Grzbiet jest ciemny, brązowy lub zielony, boki jaśniejsze, brzuch brudnobiały. Występują dwa typy węgorzy: szerokogłowe i wąskogłowe, jednak nie jest do końca wyjaśnione, co jest przyczyną powstawania tych różnic i na jakim etapie rozwoju one powstają. Węgorz jest krótkowidzem, stąd funkcję jednego z głównych informatorów o otaczającym go środowisku przejął węch. Czułość tego zmysłu jest niewyobrażalna. Węgorz posiada w jamie nosowej pofałdowany nabłonek, który odgrywa rolę receptora bodźców zapachowych, a wrażliwość na zapachy zależy właśnie od stanu jego pofałdowania oraz od odległości otworu wlotowego od wylotowego. Im ta odległość jest większa, tym większa czułość narządu węchu.

• Żerowanie: węgorz posiada bardzo urozmaicony jadłospis. Węgorze to ryby denne, a więc i pożywienia szukają przeważnie w pobliżu dna. Są aktywne głównie nocą, szczególnie w cieplejszych miesiącach, czyli od kwietnia do października. Późną jesienią, gdy temperatura wody spada poniżej 10-12 stopni, wyraźnie tracą apetyt i zapadają w pewien rodzaj zimowego odrętwienia. W odróżnieniu od innych ryb dennych, węgorz zjada stosunkowo mało larw ochotek. Larwy jętek i chruścików stanowią za to bardzo poważną pozycję w jego menu. Niekiedy te małe zwierzątka stanowią nawet od 30 do 40 procent jego pokarmu. Ogólnie można powiedzieć, że węgorz najczęściej zjada larwy owadów wiosną i wczesnym latem. Ze wszystkich badań wynika, że celowo nie szuka wyżej rozwiniętych skorupiaków. Nie mniej jednak zdarza się i tak, że w jakimś akwenie kiełże i ośliczki są głównym pożywieniem dorosłych węgorzy. Chociaż w rzekach mięczaki nie są ulubionym pokarmem węgorzy, w jeziorach ślimaki i małże często są bardzo ważnym źródłem pożywienia. Węgorze wykazują za to szczególne upodobanie do zjadania głowaczy i różanek. Poza tym często obserwuje się u nich także zjawisko kanibalizmu - węgorze zjadają również ikrę, jednak pokarm ten nie ma dla nich zbyt dużego znaczenia. Są nielicznymi rybami słodkowodnymi, polującymi na raki rzeczne, które w ciekach i tych jeziorach, gdzie występują obficie, są bardzo ważnym składnikiem ich pożywienia. Nieprawdą jest natomiast, że węgorze odżywiają się padliną. Przeciwnie ryby te - obdarzone doskonałym węchem i smakiem unikają zepsutych pokarmów, wyczuwając jednak nawet z dużej odległości zapach świeżej krwi i mięsa.

• Rozmnażanie: węgorze tarło odbywają w Morzu Sargassowym dokąd wędrują dorosłe osobniki po osiągnięciu dojrzałości płciowej, tam w ciepłych zasobnych w plankton wodach wykluwają się szkliste larwy węgorzy, które wykorzystując ciepły prąd zatokowy atlantyku (Golfsztrom) wędrują do Europy. Unoszony przypływami i poruszający się aktywnie narybek dociera do ujść rzek, gdzie w ciągu tygodnia przechodzi adaptacje do wody słodkiej. Pojawia się u niego instynkt wędrówki pod prąd. Tworząc duże ławice w kształcie wstęg węgorze płyną w górę rzek, pokonując wszelkie przeszkody. Wspinają się na pionowe ściany budowli hydrotechnicznych wykorzystując najmniejsze zagłębienia, pęknięcia i chropowatości, a nawet ciała swych towarzyszy. Instynkt wędrówki sprawia, że poprzez sieć rzek, cieków, strumyków, a nawet rowów melioracyjnych węgorze docierają do zbiorników położonych daleko w głębi lądu.
U kresu tej wędrówki, która trwa do 3 lat, węgorz osiąga długość 20-30cm i rozpoczyna bardziej osiadły tryb życia. Z uwagi na fakt, że małych węgorzy dociera do Polski relatywnie niewiele nasze wody są regularnie zarybiane węgorzami.

• Okres ochronny: nie ma

• Wymiar ochronny: do 40 cm

• Dobowy limit połowu: 4 szt. * razem z linem i sieją

• Rekord Polski: 6,4 kg (Wiadomości Wędkarskie), 116 cm – 2006 r. (Wędkarski Świat)

Wzdręga

[link widoczny dla zalogowanych]

(scardinius erythrophthalmus L)
Rodzina: karpiowate (cyprinidae)
Potoczna nazwa: Krasnopióra

Występowanie: wzdręga występuje w Europie Zachodniej, Środkowej, północnych Włoszech i na Bałkanach, w basenie Morza Czarnego i Kaspijskiego, aż po Ural i Jezioro Aralskie, w południowych Włoszech oraz w centralnej Grecji. W Polsce można ją spotkać w jeziorach, rzekach wielkich nizinnych, gdzie preferuje spokojne wody o mulistym podłożu. Wzdręga jest rybą typowo stadną, która lubi przybrzeżną strefę porośniętą roślinnością. Pewne miejsca jej stałegop pobytu to również partie wody w pobliżu przybrzeżnych zarośli i trzcin od strony głębokiej wody, gdzie podczas ciepłych dni rozprasza się wśród wodorostów i żeruje blisko powierzchni wody lub nieruchomo stojąc w pozycji pochylonej wygrzewa się na słońcu. Z kolei w dni wietrzne, pochmurne i niezbyt ciepłe wzdręgi należy szukać głębiej. W okresie wiosennym, jesiennym oraz podczas zimnego lata preferuje zmącone wody tuż przy dnie, czasam nawet na głębokości do 5 m.

• Morfologia: zewnętrzną budową przypomina płoć, charakterystyczną różnicą jest kolor płetw - jasnoczerwony. Ciało brzany jest wygrzbiecone i ścieśnione po bokach. Krawędź brzucha, pomiędzy płetwami brzusznymi a odbytową, w postaci kila. Początek nasady płetwy grzbietowej wyraźnie przesunięty do tyłu w stosunku do nasady płetw brzusznych. Otwór gębowy jest wąski, skośnie skierowany ku górze. Duże koliste łuski, 40-43 wzdłuż linii bocznej. W płetwach piersiowych po 16-17 promieni, w grzbietowej 10-12, a płetwa odbytowa ma ich 12-14. Grzbiet oraz wierzchnia część głowy są zielonoszare do zielonobrązowych, a boki jaśniejsze o mosiężnym połysku. Płetwy brzuszne, odbytowa i grzbietowa w charakterystycznym, mocnym, pomarańczowym do krwistoczerwonego odcieniu. U nasady w kolorze od brązowawego do szarego. Długość 20-30 cm, maksymalnie 45 cm.

• Żerowanie: młode osobniki żywią się planktonem, a po osiągnięciu długości około 7 cm zaczynają zjadać głównie roślinność wodną. Pokarmem wzdręgi są również małe organizmy zwierzęce, takie jak owady i ich larwy. W zbiornikach ubogich w wartościowy pokarm, wzdręgi polują także na drobny narybek innych ryb. Zjadają wszelkiego rodzaju robactwo i larwy znajdujące się na łodygach roślin wraz z glonami. Chętnie biorą na czerwonego robaka czy przynęty roślinne.

• Rozmnażanie: tarło od maja do czerwca, samica składa wówczas 100-200 000 jaj, które następnie przylegają do roślin wodnych. Okres inkubacji trwa od 3 do 10 dni. Tarło odbywa się zwykle w okresie od kwietnia do maja (podobnie jak u płoci).

• Okres ochronny: brak

• Wymiar ochronny: 15 cm

• Dobowy limit połowu: brak

• Rekord Polski: 40 cm - 2004 r. (Wędkarski Świat)

mslowczowek

Jak potraficie to wstawcie jeszcze zdjęcia tych ryb, bo bladego pojęcia nie mam jak to zrobić Confused

mprzebieda

Proszę bardzo zdjęcia załączone. Bardzo fajny tekst w przyszłości pojawia sie artykuły z dokładnymi zdjęciami jak rozróżnić świnkę od Certy. Jazia, Jelca, Klenia i Płoć od wzdręgi.

mslowczowek

Dzięki za pomoc przy fotkach

mslowczowek

[link widoczny dla zalogowanych]

Jeszcze w trakcie opracowywania, ale ciekawa stronka.

mprzebieda

Szkoda, że niema zdjęć.